4 MART DÜNYA OBEZİTE GÜNÜ
Obezite; genel olarak enerji alımının enerji tüketiminden fazla olduğu durumlarda, yağ dokusunun artmasıyla ortaya çıkan klinik bir durum olarak tanımlanmaktadır. Kronik bir hastalık durumu olan obezite Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından en riskli 10 hastalıktan biri olarak kabul edilmiştir. DSÖ ise obeziteyi vücuttaki yağ miktarının sağlığı bozacak şekilde aşırı ya da anormal birikmesi olarak tanımlamaktadır.
Obezite tanısında kullanılan birçok yöntem olmasına rağmen günümüzde tanıda ve sınıflamada beden kitle indeksi (BKI) ve bel çevresi ölçümü önerilmektedir. BKI, kilogram olarak vücut ağırlığının metrekare olarak boya bölünmesi ile hesaplanmaktadır. Bedenkitle indeksinin 30’dan yüksek olması obezite olarak kabul edilmektedir.
Türkiye’de de tüm dünyada olduğu gibi obezite prevelansı giderek artmaktadır. Obezite prevelansının artması beraberinde obeziteye bağlı hastalıkların da sıklığının artmasına neden olmaktadır.2017 yılında Türkiye’de yapılan “Türkiye Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Prevalansı Hanehalkı Sağlık Araştırması” verilerine göre fazla kilolu (BKİ: 25.0-29.9 kg/m2) olan 15 ve üzeri yaş grubu bireylerin sıklığı %35.6 ve obez olanların sıklığı ise %28 olarak bulunmuştur.
Alınan enerji miktarının harcanan enerji miktarından fazla olması sonucu vücut yağ depolar.Ayaküstü (fast-food), hızlı yenen sağlıksız besinlerle karbonhidrattan ve rafine şekerden zengin, bitkisel liflerden fakir ve aşırı yağlı beslenme şekli obeziteye yol açan önemli faktörlerdendir. Ayrıca, ileri teknoloji ürünü araçların (cep telefonu, televizyon, bilgisayar, ev sineması vb.) kullanımının yaygınlaşması da fiziksel aktivitenin azalmasına sebep olarak obezite oranının artmasına neden olmaktadır. Obezite, hormonal sistem, kalp-damar sistemi, sindirim sistemi, solunum sistemi, deri, kas-iskelet sistemi gibi birçok sistem ve psikososyal durum üzerinde yarattığı olumsuz etkilerden dolayı pek çok sağlık sorunlarına neden olmaktadır.Obezite tedavisinin vazgeçilmez yöntemleri olarak sağlıklı beslenme ve egzersiz kabul edilmektedir.
Öneriler:
- Yağ ve saf şeker tüketimi azaltılmalıdır. Tatlı ihtiyacı hurma, meyveler, kuru meyveler (kuru üzüm, kuru kayısı, gün kurusu) gibi ürünlerle porsiyon miktarına dikkat edilerek karşılanmalıdır. Bir tencere yemek için 2 yemek kaşığı sıvı yağ yeterlidir.
- Meyve ve sebze tüketimi arttırılmalıdır.
- Baklagiller, tam tahıllı ürünlerin tüketimi arttırılmalıdır.
- Düzenli fiziksel aktivite yapılmalıdır. Haftada 3-4 gün 35-40 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite yapılmalıdır.
- Alınan paketli ürünlerle ilgili etiket okuma alışkanlığı kazanılmalıdır.
- Günde 2.5-3 litre su tüketilmelidir. (12-15 Su Bardağı)
- Yemeklerde tuz miktarı azaltılmalıdır.
- Yemeklerin porsiyon miktarına dikkat edilmelidir.